20 năm nhớ về Yên Lãng

Hôm nay vô tình vào Forum Yên Lãng – Đại Từ, tự dưng những kỷ niệm xưa về Yên Lãng hiện ra, vậy mà đã 20 năm rời xa Yên Lãng, nhớ cuộc sống, nhớ mái trường Yên Lãng xưa.

Mình một người con miền đồng bằng, nhưng cũng chỉ học ở miền quê đồng bằng được hết lớp 4, từ lớp 5 đến hết lớp 8 theo chân cha lên đất Mỏ - Yên Lãng học, nơi mà mọi người hay gọi là “ĐỒNG RỪNG”, mái trường ở dưới chân Đèo Khế – con đèo nổi tiếng qua câu thơ của Tố Hữu “Rét Thái Nguyên rét về Yên Thế, gió qua rừng Đèo Khế gió sang”. Ở nơi đây mặc dù số người đi học khá ít so với số dân và so với đồng bằng, nhưng những ngày này người dân cũng rất quan tâm, hội mình ở rải rác khắp và đường đi lại thì khó khăn. Ngày đó trường lớp hoàn toàn do nhân dân các xóm góp tre, nứa và công sức ra để làm, lớp học được chát bằng bùn + rơm, ghế là những cây bương, luồng, bàn làm bằng gỗ ghép, khi vào mùa hanh khô thì ôi thôi dưới chân bụi mù mịt… nhưng tình cảm và sự nhiệt tình của các thầy cô không vì thế mà phai nhạt. Mình cũng còn nhớ rất rõ lời cô Thu Hiệu trưởng nói trong ngày khai giảng khi mình bước vào lớp 7 rằng: Các em phải cố gắng học tập, từ trước đến nay trường chưa có em nào học đại học– cái từ “Đại học” hồi đó vẫn rất là mơ hồ và rất xa lạ đối với mình. Lớp 7 cả xã có 2 lớp nhưng lên lớp 8 thì vắng dần và cuối cùng ghép lại chỉ còn 1 lớp với 32 học sinh, đời sống xã hội cực kỳ khó khăn khi mà xảy ra khủng hoảng vùng Vịnh nhưng các thầy cô vẫn cố gắng bám trụ để truyền cho chúng em nhưng ước mơ, hoài bão, những kiến thức để làm nền tảng sau này. Em vẫn còn nhớ khi đến thăm cô Liên dạy địa cô đã cho chúng em xem rất nhiều, rất nhiều những mẫu khoáng vật là tài nguyên của đất nước, những bài học Văn, Sử của cô Soòi, Toán của vợ chồng thầy Quân, cô Thu, Lý của thầy Nguyên, cô Nguyên…, em vẫn nhớ những ngày các thầy cô đèo xe đạp đưa chúng em đi thi học sinh giỏi ở La Bằng. Hết lớp 8 mình lại chuyển về quê học tiếp, thế là xa nơi gắn bó với bao nhiêu kỷ niệm, nhớ những ngày 26/3 tụ tập ở nhà cô giáo chuẩn bị cắm trại, tập kịch… nhớ những buổi lao động tập thể, những buổi đi rừng lấy cây 30, lấy chít, tìm cây Trẩu để trồng ở vườn cây của trường…

Hai năm sau (2003) khi mình học hết lớp 10 lại có dịp quay trở lại vùng đất gắn bó và cũng là nơi mình trưởng thành, mình biết làm rất nhiều thứ ở đó. Sau hai năm lại quay lại trường cũ, thăm các thầy cô giáo cũ, thật là hạnh phúc khi được biết rằng các thầy cô vẫn thường xuyên nhắc đến tên em, vẫn nhớ tới em một cậu học trò không theo trọn cấp học. Được thăm lại các bạn xưa, ôn lại những ngày còn đi học, những buổi cắp dép thi nhau chạy đến trường, những buổi ngồi chờ đợi ô tô ở ngã ba Yên Lãng vào lấy than để đi nhờ, những buổi rồng rắn nhau đến thăm thầy cô, những buổi cắm trại thường niên…

Mặc dù sau đó có nhiều lần về công tác tại Đại Từ, nhưng chưa lần nào đến hay đi qua Yên Lãng, mãi đến tận 12 năm sau lần thăm đó (năm 2005), mình mới lại có điều kiện đi qua ngôi trường cũ trong một chuyến công tác từ Thái Nguyên sang Tuyên Quang và từ Tuyên Quang về, mình vẫn nhớ những con đường, những ngọn núi xung quanh. Khi đến gần một cảm giác lâng lâng kỳ lạ rộn lên trong lòng, một sự hồi hộp để thấy sự đổi thay của nơi mà mình có thể gọi là quê hương thứ hai (vì ở đây mình cũng có nhà, có ruộng vườn, có nương rẫy, trồng lúa nương, trồng sắn, trồng chè, cũng đi chăn trâu, cắt cỏ, cũng đi rừng lấy măng, lấy nứa, cũng lọ mọ bẫy chim, bẫy thú, cũng len lỏi trong các khe suối bắt cua bắt cá, cũng đóng gạch, đốt vôi xây nhà và cũng tham dự nhiều cuộc vui của những người dân tộc mán, sán rìu…), đặc biệt khi xe ô tô đi qua cổng ngôi trường cũ, mình đã bảo anh lái xe đi thật chậm, thật chậm lại để mình cảm nhận, để mình hồi tưởng, để mình hãnh diện vì đã từng học ở đây, khi đến vùng này mình cứ như là hướng dẫn viên du lịch vẫn nhớ từng chi tiết, vẫn nhớ từng ngõ ngách, khu vực mà mình đã ở, cũng như khu vực đã đi qua, nhà của một số thầy cô giáo cũ để giới thiệu cho các thầy cô đồng nghiệp trên xe về quê hương của mình về ngôi trường mình đã học. Nhưng lần này chỉ là đi qua, vì thời gian hạn hẹp không thể dừng lại, không thể ở lại để thăm được như lần trước, chỉ ngồi trên xe và gọi điện cho các bạn cũ mà thôi. Hai năm sau (năm 2007), trong một lần đi công tác ít ngày ở Tuyên Quang, trong lịch trình có 1 ngày nghỉ và thế là mình quyết định mượn xe máy quay về “quê” và lần đó lại may mắn thế nào có cả một cô học trò gọi là “đồng hương” vì cô cũng quê nơi mình đã ở và nhà cô ấy lại rất gần với nhà các bạn học cũ của mình, cùng đi còn có một số bạn của cô đi về cùng. Sau hơn 1 giờ đồng hồ vượt qua Thủ đô Kháng chiến và Đèo Khế anh hùng lại được đến vùng quê cũ, lần này thời gian nhiều hơn đi thăm được một số bạn cũ và về lại xóm cũ nhà mình, thăm lại hàng xóm, vẫn còn đó ngôi nhà mình đã ở, vẫn còn đó cái giếng mình đã tham gia đào và xây, vẫn còn đó những con đường, con suối mình đi mình lội khi đến trường, những ngọn đồi, ngọn núi mình đã leo, cũng được các bạn dẫn vào thăm ngôi trường cũ, ngôi trường đã khác xưa nhiều không còn là những lớp học tranh tre mà thay vào đó là những lớp học khang trang, kiên cố, vẫn còn đây những vườn cây đầy Trẩu mà một thời mình cũng đã tham gia trồng, khu tập thể của các thầy cô xưa cũng đã thay đổi, không còn gập ghềnh lên xuống, cũng không còn tranh tre nứa lá như ngày nào. Nhưng các thầy cô cũ của mình người thì đã nghỉ hưu, người thì đã chuyển công tác xuống trường chuyên ở thành phố, nhưng thời gian cũng không cho phép em đến nhà thăm các thầy cô được, em vẫn còn nợ các thầy cô món nợ này, em rất muốn báo cho các thầy cô biết rằng, trường ta đã có nhiều người học đại học rồi… Sau này có điều kiện, em sẽ trở về thăm mái trường xưa, thăm các thầy cô.